Historische interieurs: vaak een verborgen rijkdom

Hoe om te gaan met historische interieurs?

Bij Klement Rentmeesters hebben we een voorliefde voor historische interieurs. Ons hart maakt regelmatig een sprongetje als we tijdens bouwhistorisch onderzoek een interieur vinden met cultuurhistorische waardevolle elementen. Interieurelementen zijn vaak in verschillende tijdsperioden aangebracht. Te denken valt aan prachtige geornamenteerde plafonds, deuren ensuites, marmeren schouwen, parketvloeren, wanddecoraties enzovoorts. Door deze elementen te bestuderen krijgen we zicht op de tijdslagen. Zo wordt men weer bewust van de verborgen rijkdommen.

Vincent Voorn: “Historische interieurs vertellen het unieke verhaal van het gebouw: hoe werd het vroeger gebruikt, hoe heeft het er uit gezien, welke kleuren zijn er gebruikt, is er samenhang tussen exterieur en interieur in het ontwerp? Als erfgoedadviseur wil ik dat zo goed mogelijk in kaart brengen en ervoor zorgen dat zoveel mogelijk historisch materiaal behouden blijft.”

Het belang van bouwhistorisch onderzoek

Onze erfgoedadviseurs voeren bouwhistorisch onderzoeken uit, vaak in het kader van een herbestemming of een subsidieaanvraag voor restauratie. Maar het kan ook als basis dienen voor een ontwerp of om een andere reden uitgevoerd worden. Het monument wordt altijd in zijn geheel onderzocht, dus zowel het exterieur als interieur.

Tom Bosman: “Door het bouwhistorisch onderzoek kan ik eigenaren bewust maken welke elementen historische waarde hebben, minder waarde hebben of helemaal niet. Zo geef ik ze de gelegenheid om bewuste keuzes te maken en hoe zorgvuldig om te gaan met historisch waardevolle elementen bij een restauratie of verbouwing. Er is altijd een spanningsveld tussen het behoud van een historisch interieur en aan de nieuwe technische en functionele eisen en aan de heersende mode of smaak. De hamvraag is dan vaak: hoe verbeteren we het comfort en hoe voeren we moderniseringen toe, zoveel mogelijk met behoud van originele elementen.”

Behoud van historisch interieur mogelijk

Elk monument is anders en elke monument vraagt om een andere aanpak. Soms moet er rekening gehouden worden met een goede vochthuishouding en voorzien worden in een constante temperatuur, zoals bijvoorbeeld in musea. Er zijn dan mogelijkheden om klimaatsystemen aan te brengen uit het zicht. Zo zijn er ook talloze verduurzamingsmogelijkheden voor monumenten in het interieur, bijvoorbeeld op het gebied van isolatie.

“Sowieso is de informatie uit een bouw- of interieur historisch onderzoek altijd inpasbaar voor een ontwerp-, reconstructie- of restauratieplan. Zo kun je uit kleur historisch onderzoek informatie krijgen om wanden, plafonds en vloeren op een authentieke manier af te werken,” aldus Tom.

Interieurensembles

Vroeger kregen architecten de opdracht om zowel van het gebouw als het interieur één geheel te maken. De architect ontwierp als onderdeel van het gebouw ook de meubelen, ornamentiek en het behang en soms zelfs het servies van de opdrachtgever. De gedachte erachter was om de levensstijl en -kwaliteit te bevorderen. Het Rijksmuseum en de Beurs van Berlage in Amsterdam zijn typische voorbeelden van Nederlandse interieurensembles. Voor monumenten is het belangrijk om het originele gedachtegoed (of ontwerp) te begrijpen zodat dit doorgegeven kan worden aan de volgende generatie.

Subsidies voor interieur mogelijk

Voor rijksmonumenten geldt dat zowel het exterieur als interieur beschermd zijn. Wat is precies beschermd? Bij gebouwde monumenten is altijd de hele onroerende zaak beschermd, dus van buiten (exterieur) én van binnen (interieur). Alle onderdelen (bestanddelen) van de onroerende zaak maken deel uit van het rijksmonument. Dit is automatisch het geval, dus het is niet nodig dat ze allemaal zijn opgesomd in de registeromschrijving. Meer informatie hierover kunt u lezen in de leeswijzer van het rijksmonumenten register.

Wilt u authentieke interieuronderdelen in stand houden of herstellen, dan kunt u wellicht in aanmerking komen voor de Woonhuissubsidie of Subsidie instandhouding monumenten (Sim). Het gaat hier om specialistisch werk, zoals bijvoorbeeld het herstel van een marmeren vloer, specialistisch schilderwerk of restauratiewerk. Aanpassingen of comfortverbeteringen vallen dus niet onder de subsidieregeling. U krijgt dus bijvoorbeeld geen subsidie voor het 'witten' van uw muren.

Een andere subsidieregeling is het Mattias Soiron fonds. Het fonds is een samenwerking tussen de Provincie Limburg en het Prins Bernhard Cultuurfonds Limburg. Neem hier contact op als u meer wilt weten over subsidiemogelijkheden voor historische interieurs.

Tips van Klement Rentmeesters:

1. Behoud zoveel mogelijk historische interieur elementen.
2. Kies altijd voor deskundigheid bij restauratie en renovatie.
3. Heeft u een rijksmonument dan mag u niet zomaar uw interieur verbouwen. Zoek uit of u een vergunning nodig heeft.
4. Laat een erfgoedadviseur u helpen als u wilt inventariseren welke elementen cultuurhistorische waarde hebben en of uw interieur in aanmerking komt voor subsidie. Zij weten de weg!

Wat kunnen wij voor u betekenen?

Ieder monument vraagt om maatwerk. Onze specialisten maken graag een restauratieplan voor u op. Wij kunnen u ondersteunen in:

• interieurontwerp,
• kleur historisch onderzoek,
• decoratie en bemeubeling,
• advies- en bouwbegeleiding.

Heeft u interesse? Laat hieronder uw gegevens achter en wij nemen spoedig contact met u op.