BEWONERS
Het imposante kasteel Mheer is vermoedelijk ontstaan op de plek van een Romeins huis tussen de oude wegen van Gulpen naar ’s-Gravenvoeren, en was in 1314 bewoond door Wilhelmus (Willem) van Mere. Hij kreeg het huis in leen van de hertog van Limburg. Een van zijn opvolgers, Reinson III, had enkel dochters, en daardoor kwam het kasteel in 1487 in handen van zijn dochter Barbara en haar man Jan I van Imstenraedt. Pas in 1564 gingen de heerlijke rechten van Mheer over op hun achterkleinzoon Gerard van Imstenraedt. De laatste telg van het geslacht Van Imstenraedt huwde Cristina de Loë van Wissen. Vanwege het kinderloze huwelijk is het kasteel via vererving in eigendom overgegaan op Christina’s neef, Philipp Christoffel baron de Loë, heer van Wissen en Conradsheim. Vanaf 1668 is het kasteel onafgebroken in het bezit gebleven van deze adellijke familie, die er nog steeds woont.
DE GEBOUWEN
Op het Plateau van Margraten verrees in de 11e-13eeeuw het eerste kasteel. De oudste gebouwdelen, zoals o.a. het torenfundament, dateren wellicht uit die tijd. Het kasteelcomplex bestaat verder uit een viervleugelig hoofdgebouw en een U-vormige hoeve. Het hoofdgebouw met een kleine binnenplaats is bereikbaar via een loopbrug over een droge gracht. De westvleugel stamt uit het begin van de 14e eeuw en de noordvleugel werd aan het eind van de 14e eeuw gebouwd. De oostvleugel met de grote ronde toren zijn in de 15e eeuw werd aangebouwd op oudere fundamenten. De binnenplaats is afgesloten door een lagere zuidvleugel met arcaden uit ongeveer 1570. In het begin van de 20eeeuw is de voorgevel verbouwd en kreeg zijn huidige opvallende karakter, een mengeling van Engelse Tudorstijl met Vlaamse elementen. De kasteelhoeve heeft aan de oostzijde een poortgebouw uit 1612 met daarin een hardstenen toegangspoort die men bereikt via een brug. De poort bevat het alliantiewapen van Winand van Imstenraedt en Mechteld van de Bongart, die de kasteelhoeve tussen 1612 en 1623 lieten bouwen. In de zuidoosthoek zit een ronde toren uit 1619. Ten noorden ligt het kasteelpark uit 1852.
HET HUIDIG GEBRUIK
Het kasteel en de bijgebouwen zijn bewoond en delen van het hoofdgebouw kunnen gehuurd worden voor evenementen. De binnenplaats van de hoeve is vrij toegankelijk.
WAT MAAKT HET OBJECT NU ZO BIJZONDER?
Het nog altijd door een adellijke familie bewoonde kasteel Mheer zou wel eens het oudste permanent bewoonde huis van Limburg kunnen zijn. Want men denkt dat er al in de Romeinse tijd een huis gelegen heeft. Diverse stijlperioden en bouwmaterialen wisselen elkaar af: mergelsteen, baksteen en andere natuursteensoorten. En dat geeft het een kleurrijk geheel. De voorburcht bevat boven de toegangspoort een zeldzame “pekneus”, een uitstulping van waaruit de verdedigers de aanvallers konden bekogelen. De monumentale neogotische parochiekerk die naast de oprijlaan van het kasteel staat, is ontworpen door de bekende Limburgse architect Pierre Cuypers. Leden van de adellijke familie betreden dit godshuis via hun eigen ingang en nemen dan plaats in hun eigen kapel. Op het kerkhof staat de imposante oude grafkapel van de familie. Het lijkt alsof de tijd in Mheer heeft stilgestaan.
