Aan de voet van de Sittardse Kollenberg, op de rand van stad en natuurschoon, ligt het monumentale Huis Watersley. Hier vestigde architect en ondernemer Joop Petit het Watersley Sports & Talentpark, een campus voor (inter)nationaal topsporttalent. Voor het onderhoud van de gebouwen deed hij samen met Klement Rentmeesters een beroep op de Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim). Met maximaal resultaat: “Zonder hulp was me dit nooit gelukt.”
Jachtslot
Huis Watersley wordt halverwege de 18e eeuw gebouwd als jachtslot voor de Maastrichtse familie Loyens-Delhougne. In 1876 gaat het over op een Duitse kloosterorde. Een kleine 20 jaar later wordt het verkocht aan een Franciscaner Orde, die het pand voor de vestiging van een gymnasium ingrijpend verbouwt. In de daaropvolgende eeuwen wordt Huis Watersley verder uit- en aangebouwd, tot de Paulus Stichting (de latere Stichting Pergamijn) in 1967 in het statige pand de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap huisvest.
Na een fusie wordt Huis Watersley overbodig. Stichting Pergamijn besluit het gebouw te vervreemden. Maar zo eenvoudig is het niet om een nieuwe bestemming te vinden voor het 30 hectare grote terrein, met daarop onder meer het voormalige klooster met kloosterkapel, diverse woningen en een flatgebouw. Tot Joop Petit aanklopt.
Jong sporttalent
Joop is een doener, een man die zijn ideeën graag omzet in concrete oplossingen. Als hij zich afvraagt wat de vergrijzende regio kan doen om jongeren aan te trekken, is zijn oplossing even eenvoudig als briljant: sport. “Als je wilt dat jongeren in de regio komen wonen, moet je iets bieden wat jonge mensen leuk vinden”, legt hij uit. “Sport, de Olympische Spelen: dat vindt bijna iedereen leuk.”
Een topsportfaciliteit voor professionals kent Nederland al, maar een plek gewijd aan aanstormend talent is er op dat moment nog niet. In Huis Watersley en het omliggende terrein ziet de Joop de ideale locatie om zijn ideeën te concretiseren. Met toestemming van de Stichting Pergamijn begint hij met het opknappen van één woning, waar in de zomer van 2013 5 jonge mountainbikers hun intrek in nemen.
Magneet
Tien jaar later wonen op Watersley 150 jonge sporters uit meer dan 20 landen, van wielrenners en triatleten tot ijshockeyers. Joop: “Bij de Olympische Spelen in Tokyo hadden we met 40 sporters een relatie. 5% procent van onze sporters groeit door naar de topsport, in onze eigen wielerteams is dat zelfs 25%. Van de overige jongeren blijft 70% in de regio wonen. Ze leren er hun partner kennen, hebben hier hun eerste baantje. Watersley is een magneet geworden voor jongeren met ambitie.”
Onderhoud is behoud
Inmiddels mag Joop zich de eigenaar van Huis Watersley en het bijbehorende landgoed noemen. Maar met eigendom komt verantwoordelijkheid, en met een monument komt onderhoud. Om dat goed aan te pakken, neemt Joop in 2022 contact met ons op. “De restauratie liep nog, we waren eigenlijk aan de late kant met onze aanvraag voor de SIM. Vincent Voorn van Klement Rentmeesters ging daar gelukkig heel praktisch mee om.”
Creatieve oplossing
Het onderhoudsbedrag bleek al snel te hoog voor één aanvraag. Bijzonder aan Huis Watersley is namelijk dat niet alleen het voormalig jachthuis, maar ook de latere bijgebouwen als rijksmonument zijn aangewezen. “Vincent stelde daarom voor de gebouwen op te delen in 5 gebouwdelen en voor ieder deel een aparte aanvraag in te dienen. Die 5 aanvragen zijn allemaal volledig gehonoreerd.”
Ondanks zijn eerdere ervaring met monumenten was hem dat alleen nooit gelukt, zegt Joop. “Het is belangrijk om de procedure goed te doorlopen, de juiste stukken aan te reiken. Je moet goed weten wat er wel en niet gehonoreerd wordt. Dan is het fijn een partner te hebben die weet hoe dat moet.”
Planbaar onderhoud
Er komt namelijk nogal wat bij kijken, zegt ook Vincent Voorn. “De Sim vergoedt, afhankelijk van het gebruik, 40 of 60% van het planbaar onderhoud van monumenten die geen woonhuis zijn. Voor Huis Watersley moet je dan denken aan het schilderwerk, het voegwerk, het onderhoud aan dak en goten, en de trap met het bordes voor de ingang van het voormalige klooster.” De subsidie wordt een jaar van tevoren voor 6 jaar aangevraagd. Vincent: “We doen nu dus aanvragen voor onderhoudswerkzaamheden van 1 januari 2025 tot en met 31 december 2031.”
Specialistische kennis
Dat betekent goed anticiperen op toekomstige werkzaamheden. Dat vereist specialistische kennis, benadrukt Vincent. “Stel er is met mergel gebouwd. Dan is het belangrijk de historische bouwtechnieken te kennen, te weten hoe je gebreken vaststelt en oplost, en hoe je dat begroot. Het plan moet uitvoerbaar zijn.” Bij een monument dat net gerestaureerd is, zoals Huis Watersley, moet de bouwkundig adviseur bovendien voorbij de goede conditie kijken om te zien wat er aan onderhoud aankomt.
Voor de aanvraag omschrijft Klement Rentmeesters de huidige toestand van het monument, met daaraan gekoppeld een onderhoudsplanning en -begroting. Vervolgens stellen we een werkomschrijving op en dienen we de subsidieaanvraag in bij de Rijksdienst voor cultureel erfgoed.
Een verhaal van 300 jaar
Joop Petit kijkt met volle tevredenheid op het aanvraagproces terug. “Klement Rentmeesters heeft de aanvraag helemaal uit handen genomen, met een behoorlijk bedrag tot gevolg.” Hij vervolgt: “Monumenten zijn onderdeel van onze cultuur en onze samenleving. Watersley vertelt een verhaal van bijna driehonderd jaar. Dat kun je met niks compenseren. Door dit soort instrumenten en de mensen die daar verstand van hebben, blijft dat verhaal behouden. Dat is toch prachtig?”
Meer weten?
Wilt u weten of u voor de Sim in aanmerking komt? Doe dan de subsidiecheck hieronder.
