De omvangrijke restauratie van de monumentale landschapstuin op Landgoed Kasteel Geldrop (NB) is afgerond. Het project heeft vanaf de planvorming ruim zeven jaar in beslag genomen. De feestelijke heropeningsbijeenkomst vond plaats op donderdag 23 mei. Onze landschapsarchitect en landschapshistoricus Monique Wolak tekende voor het ontwerp van het restauratieplan.
Bij de openingsceremonie waren ook diverse nazaten van de laatste bewoonster van het kasteel, barones Van Tuyll van Serooskerken, aanwezig. Stichtingsvoorzitter Jos van Lange maakte bekend dat oud-Geldroppenaar Pieter van den Hoogenband ambassadeur is geworden van het landgoed.
Van planvorming tot uitvoering
Projectleider en rentmeester Arthur Jansen: "Het is mooi als je vanaf de planvorming tot en met de restauratie bij een dergelijk project betrokken bent. Niet voor niets gaf het landgoed ons de opdracht om gezamenlijk zorg te dragen voor het traject van planvorming, vergunning verkrijging en subsidiëring voor restauratie van de landschapstuin. In deze fase regelden we een extra bijdrage van het waterschap de Dommel voor klimaat adaptieve maatregelen. We verzorgden de technische en esthetische directievoering en hielden toezicht op de uitvoering van de werkzaamheden conform het door ons opgestelde restauratieplan. We voerden controle op de uitwerking en realisatie van groenaannemer VDBH. En natuurlijk de afstemming tussen opdrachtgever en de begeleidingscommissie van waterschap, RCE, gemeente en de provincie."
Uitdagingen: twee stijlen en klimaatbestendigheid
De oorspronkelijke lanenstructuur is heel kenmerkend voor het park. Het latere ontwerp van de Engelse landschapstuin is hier overheen gelegd en ermee verbonden. Daardoor zijn de twee stijlvormen verweven geraakt. Veel kenmerken daarvan zijn vervaagd, lanen zijn uiteengevallen en doorkijkjes die er waren, zijn er niet meer. De uitdaging voor het restauratieplan was dus ook om de combinatie van stijlen weer zichtbaar te maken.
Cruciaal in het restauratieplan is de aandacht voor water, omdat de tuin de afgelopen vijf tot tien jaar veel te lijden heeft gehad, zowel van overstroming (2016) als droogte (2017 en 2018). Een van de uitgangspunten is regenwater op het landgoed te infiltreren en het langer vast te houden, voordat het in de Kleine Dommel stroomt. Dit betekent een verbetering van de klimaatbestendigheid in de toekomst."
Balans tussen natuur en landschapstuin
Landschapsarchitect Monique Wolak vertelt in onderstaande video uitgebreid over haar integrale aanpak zodat er een goede balans ontstaat tussen de natuur en de landschapstuin als monument voor gebruikers. Ook heeft ze omdat zij ook landschapshistoricus is, het hele tuinhistorische onderzoek gedaan. Dit was een heel belangrijk en omvangrijk onderdeel van de werkzaamheden. Monique is hierbij op veel dingen gestuit die in het ontwerp weer hersteld zijn.
De tuin bij het kasteel is na de restauratie een combinatie van de oude orthogonale structuur en vernieuwde landschapsstijl. Het bomenbestand is verjongd, de vervaagde stijlkenmerken zijn teruggebracht. Zieke bomen zijn gekapt en zaailingen verwijderd. Verder zijn bestrating, bruggen en beschoeiingen vernieuwd. Om het water langer op het landgoed vast te kunnen houden zijn daarnaast stuwen aangebracht. Met al deze ingrepen is de landschapstuin bij Kasteel Geldrop weer toekomstbestendig.
Beheerplan
“Het was een complexe uitvoeringsperiode vanwege de hevige regenval. Heel veel regen, een zeer hoge grondwaterstand en overstromingen van de Kleine Dommel, waardoor we meerdere keren weken het werk stil hebben moeten leggen. We wachten nu nog op 2 weken droog weer om de paden af te kunnen werken. En in de laatste fase richten we ons nog op het functioneel terugbrengen van een prieel en donjon. En na afronding van de werkzaamheden buiten start de fase van beheer. We hebben opdracht om ons advieswerk af te ronden met de oplevering van een beheerplan. Daarin worden de maatregelen beschreven die periodiek uitgevoerd moeten worden om het park in stand te houden”, aldus Arthur Jansen.
Partners
De restauratiekosten bedroegen ca 1 miljoen en is mede mogelijk gemaakt dankzij subsidies van de provincie Noord-Brabant, de gemeente Geldrop-Mierlo, Waterschap de Dommel en bijdragen van de stichtingen TBI, Gravin Van Bylandt en ZABAWAS, het Hendrik Mullerfonds, Regiodeal Brainport Eindhoven en tal van donateurs. Bovendien staan er ruim 120, veelal particuliere, boomsponsoren op het bord, hetgeen de grote betrokkenheid van de bevolking van Geldrop (en ver daarbuiten) laat zien.
Achtergrondinformatie:
• Landgoed Kasteel Geldrop is gratis toegankelijk voor publiek, zie ook www.kasteelgeldrop.nl
• Info over de geschiedenis en het ontstaan van de tuin: Vellekoop-IB-binnenwerk-2022-1-proef-2-7-3-22-15-18.pdf (download PDF-bestand)
• Kennisprogramma klimaat robuuste buitenplaatsen: https://www.skbl.nl/places/landgoed-kasteel-geldrop/
