Het hoekpand aan de Spoorweglaan is bij vele Maastrichtenaren bekend. Gelegen in de populaire wijk Wyck schuin tegenover de ingang van het station. Het heeft jarenlang dienstgedaan als garage en recentelijk als vestiging van CarpetRight.
Maastrichtse autopioniers
Het pand is een gemeentelijk monument en een beeldbepalend historisch element voor het stadsdeel Wyck. Rond 1900 werd de stad rigoureus uitgebreid met verschillende wijken waaronder Wyck. Op de plek aan de Spoorweglaan werd een elektrisch schakelstation gebouwd omdat Maastricht voor het eerst op het stroomnet aangesloten werd. Het transformatorhuis is nog steeds zichtbaar aan de binnenzijde van het pand. In 1924 kwam het perceel in handen van carrosseriebouwer Jean Stegen die startte met de bouw van een garage met woning.
De Klantvraag
Nadat de huur was opgezegd en de voormalige winkelruimte leeg kwam te staan was dit voor de huidige eigenaar, de heer Vandooren, een goede aanleiding om een haalbaarheidsonderzoek naar verduurzaming te laten uitvoeren. Voor met name de winkel/bedrijfsruimte, die zich kenmerkt door een grote open ruimte, rees de vraag welke verduurzamingsmaatregelen het binnenklimaat zo prettig mogelijk zouden kunnen maken zodat er uiteindelijk een nieuwe passende functie gevonden kan worden. Aan de andere kant moet voorkomen worden dat er historische waarden verloren gaan door overmatige verduurzaming van het complex. Het pand is immers een gemeentelijk monument.
Jeroen Vandooren: “Bij het verduurzamen van een gemeentelijk monument is niet alles mogelijk. Het combineren van verantwoord monumentenbehoud met aanpassingen aan hedendaagse gebruiksnormen is een enorme uitdaging. Daarom is het belangrijk om goed advies in te winnen en het in één keer goed te doen. Met goede partners samenwerken is van wezenlijk belang.”
Onze aanpak
Om een goed advies te geven over verduurzaming wordt eerst een grondige inventarisatie verricht op het bouwkundig, bouwhistorisch, bouwfysisch en algemene vlak. Hierbij wordt onderzocht wat de ‘aanraakbaarheid’ van het object is. Dat is de mate waarin een aanpassing aan het pand verricht mag worden. Zo laat een monument, waaraan veel cultuurhistorische waarden toegekend worden, ook maar beperkte ingrepen toe. We gebruikten de Duurzame Monumententool (DuMo) om een DuMo profiel voor de Spoorweglaan te bepalen. Zo kan op elk aspect binnen het kader van duurzaamheid een vergelijking gemaakt worden met andere (historische) gebouwen.
Het resultaat van een haalbaarheidsonderzoek naar verduurzaming is een advies dat inzicht geeft in de ruimte waarin aanpassingen verricht kunnen worden ten behoeve van de (gedeeltelijk) nieuwe functie. Zo wordt een optimale balans tussen comfort, energieverbruik en behoud van de monumentale waarden bereikt met als uiteindelijk doel het voorkomen van leegstand.
Ons advies
Ons advies bestaat uit inzicht geven in welke verduurzamingsmaatregelen geschikt zijn, welke investering er nodig is en wat de terugverdientijd is. Daarbij adviseren we over financieringsmogelijkheden en onderzoeken we de gemeentelijke visie op verduurzaming. We geven altijd basisadvies met ‘quick wins’ zodat op een snelle manier energie- en warmte bespaard wordt. Dit zijn vaak kleine aanpassingen (waarvoor niet altijd en vergunning nodig is) met een snelle terugverdientijd. Een voorbeeld hiervan is het installeren van een slimme thermostaat, eventueel per ruimte.
Een advies is altijd maatwerk. Voor de Spoorweglaan hebben we een scenario geschetst dat het totale overzicht van de verduurzamingsmaatregelen weergeeft. Vervolgens hebben we geadviseerd welke maatregelen prioriteit hebben en in welke volgorde deze het best gerealiseerd kunnen worden. Zo is voor de winkelruimte geadviseerd om een indeling te maken zodat er niet één hele grote ruimte verwarmd hoeft te worden. Ook is het verstandig om de buitenschil als eerste te isoleren (dat betekent isolatie van het dak, de lichtstraat en de kozijnen). De kozijnen moeten omdat ze een monumentale status hebben behouden blijven. Een denkbare oplossing is het plaatsen van HR++ beglazing in de bestaande profielen. Grote winsten zijn er ook te behalen met het plaatsen van zonnepanelen. Door deze grote opwekking te combineren met de isolatiemaatregelen en nieuwe installaties kan een reëel verduurzamingsscenario worden samengesteld.
Het adviesrapport kan ook dienstdoen als basisrapport voor het aanvragen van een omgevingsvergunning. Voor werkzaamheden aan een gemeentelijk monument is een omgevingsvergunning benodigd. Lees hier meer over. Wilt u meer weten over verduurzaming, klik hier.
Tijdsbeeld 20e eeuw
Begin 1900 was een auto nog lang niet voor iedereen weggelegd. Maar de auto-industrie groeide en bloeide en steeds meer mensen konden zich een auto veroorloven. Carrosseriebouwers van koetsen werden ook de carrosseriebouwers van auto’s, zo ook Jean Stegen. In die hoedanigheid herinnert het gebouw aan de Maastrichtse autopioniers. Het gebouw heeft cultuurhistorische waarde voor de stad Maastricht omdat het iets zegt over de sociaal-economische ontwikkelingen tijdens de industriële periode. Naast de opkomst van de auto-industrie en de introductie van elektriciteit, werden steden steeds groter. Tot 1962 was het pand in gebruik bij de firma Stegen, waarna er een Fiat-garage werd gevestigd. Pas in 1991 is de functie van autogarage veranderd en is het pand in gebruik genomen door CarpetRight.
Het object is een relatief gaaf bewaarde, vroeg twintigste-eeuwse garage met woonhuis en als zodanig opgenomen in het gemeentelijke monumentenregister. Het typisch decoratief baksteengebruik tussen vensters en deuren, de ritmisch ingedeelde gevels, de duidelijke nadruk op horizontale en verticale lijnen wordt gekenmerkt als zakelijk expressionisme. Dat geeft het gebouw architectuurhistorische waarde.
Bovendien is het authentiek gevelbeeld vrij goed bewaard gebleven. Opvallend is ook de stalen kapconstructie met een lichtstraat in het midden en grote schuifdeuren die ervoor zorgden dat auto’s in en uit konden rijden. Het gebouw is een toonbeeld van voor die bouwtijd gangbaar materiaalgebruik en constructieve oplossingen.
