Een rijksmonument verbouwen is een stuk complexer dan de verbouwing van een “gewoon” woonhuis. Bij het verbouwen van een rijksmonument gelden namelijk specifieke regels en voorschriften om de historische en culturele waarde van het gebouw te behouden. Over het algemeen zijn er beperkingen op het gebied van wijzigingen die u dus aan een rijksmonument mag aanbrengen. Deze blog zal daarom stilstaan bij de vraag: wat mag er nu precies gewijzigd worden bij de verbouwing van een rijksmonument?
Wat is een rijksmonument?
Een rijksmonument is een bouwwerk of pand dat van nationaal belang is vanwege zijn architectonische, historische, artistieke of cultuurhistorische waarde. Het kan een gebouw zijn, zoals een kasteel, kerk, herenhuis of boerderij, maar ook bijvoorbeeld een brug, molen, begraafplaats, park of archeologische site. Rijksmonumenten worden beschermd en erkend door de overheid. Deze bescherming van rijksmonumenten heeft tot doel om het cultureel erfgoed te behouden, zodat het voor toekomstige generaties bewaard blijft.
Mag u een rijksmonument verbouwen?
Als een gebouw of object is aangewezen als rijksmonument, betekent dit dat er bepaalde regels en voorschriften gelden met betrekking tot het behoud en de eventuele verbouwing ervan. Kortom, u mag een monument verbouwen, maar alleen als u de regels daaromtrent volgt. Bij verbouwingen of restauraties van rijksmonumenten moeten eigenaren vaak toestemming vragen aan de verantwoordelijke instanties en voldoen aan specifieke richtlijnen om ervoor te zorgen dat de integriteit en authenticiteit van het monument gewaarborgd blijven.
Rijksmonument verbouwen zonder vergunning
Over het algemeen zou u kunnen zeggen dat u aan een monument geen fundamentele wijzigingen mag aanbrengen zonder een Omgevingsvergunning van uw gemeente. Lees in dit artikel wat dit voor een vergunning is. Deze regel is niet alleen van toepassing voor de verbouwing van een rijksmonument, maar ook voor een gemeentelijk monument. Lees in dit artikel meer over het verbouwen of restaureren van een gemeentelijk monument.
U heeft bijvoorbeeld een vergunning nodig bij het plaatsen van een dakkapel of bij de plaatsing van nieuwe kozijnen, aangezien dit het aangezicht van uw monumentaal pand wijzigt. De regels waarmee u rekening dient te houden, staan in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Hierin staat bijvoorbeeld vermeld dat u altijd een vergunning nodig heeft bij de sloop, het verstoren, de verplaatsing of de wijziging van een rijksmonument.
Standaard onderhoud ook niet vergunningsvrij?
In de Wabo wordt ook genoemd welke zaken u wel vergunningsvrij mag wijzigen:
- Standaard onderhoud, waarbij u niet de vormgeving, profilering of detaillering van het pand wijzigt.
- Zaken waarbij kleur van constructiematerialen niet gewijzigd worden. Verven in dezelfde kleur mag bijvoorbeeld vergunningsvrij.
- Wijzigingen in het monumentaal pand, waarbij de waarde niet wordt aangetast. Denk hierbij aan zaken als het verwijderen van gipsplaten.
Verduurzamen monument?
Een rijksmonument is vaak een ouder pand, waar er nog niet veel of goed geïsoleerd is. Verwarming van een dergelijk pand is daardoor kostbaar en ingewikkeld. Het isoleren van een rijksmonument valt echter onder activiteiten waarvoor een vergunning vereist is. Zo ook voor de aanleg van een centrale verwarming. Ook uw originele kozijnen vervangen door nieuwe kozijnen en isolerend glas mag wel, mits u hiervoor een vergunning heeft. De onderhoudskosten van een rijksmonument zijn daardoor vaak hoger dan bij een normale woning.
Subsidie verbouwing monument
Juist omdat de onderhoudskosten van monumenten hoog zijn en toch restauraties en verbouwingen nodig zijn om het monumentaal pand niet te laten verloederen, stimuleert de overheid een degelijk onderhoud door verscheidene subsidiemogelijkheden. Zo zijn een deel van de kosten subsidiabel en is er in veel gemeentes een speciaal restauratiefonds aanwezig. Lees op deze pagina meer over welke subsidies er zijn. Of doe onderaan deze bladzijde direct onze Subsidiecheck.
Stappenplan rijksmonument verbouwen
Als blijkt uit de Wabo dat u een vergunning nodig heeft wanneer u uw rijksmonument wilt verbouwen, dan is de eerste stap informeren bij uw gemeente naar het bestemmingsplan. In dit plan staat met welke cultuurhistorische waarden er rekening is gehouden en aan welke regels u zich dient te houden. Hierna vraagt u de vergunning bij uw gemeente aan. Lees hier hoe Klement Rentmeesters u kan helpen bij deze ingewikkelde aanvraag. Houd er rekening mee dat de vergunningsaanvraag minimaal acht weken in beslag neemt. Pas bij het verkrijgen van de vergunning, mag u beginnen met de verbouwing; niet eerder, want dan riskeert u een fikse boete.
