Het landelijk gebied ondergaat de komende jaren grote verandering door de klimaatverandering, de energietransitie en het stikstofvraagstuk. Zeven belangrijke thema's staan centraal bij deze verandering:
- klimaat;
- versterken biodiversiteit;
- vrijkomende agrarische bebouwing (VAB's);
- stikstof;
- bosaanleg;
- nieuwe natuur;
- energie.
Deze thema's staan niet los van elkaar en vragen om verbinding. Integraal aanpakken dus. Een gebiedsgerichte aanpak is de sleutel tot succes. Een gedegen visie op grond en grondzaken vormt de basis.
Grondzaken zijn bij uitstek het vak van de rentmeester. In ons werk hebben we veel met grond en gebruikers te maken. Onderhandelingen over aankoop of verkoop, of ruiling. Overleg met overheden en gebruikers. De rentmeester is de verbinder en lost zaken op. En de gemaakte afspraken worden uiteraard vastgelegd in een overeenkomst. Mooi en divers werk.
U heeft de verantwoordelijkheid voor veel projecten. Bijvoorbeeld de realisatie van een natuurnetwerk, landgoedontwikkeling, natuurcompensatie, herstel beeklandschap, waterbeheermaatregelen of de realisatie van klimaatbuffers. Of projecten met herbestemming van vrijkomende agrarische bebouwing (VAB’s), nieuwe ondernemingsvormen in de landbouw of gewoon de realisatie van een nieuw fietspad.
Klimaatverandering, realisatie van natuurambities, verbeteren van de recreatieve aantrekkelijkheid van een gebied zijn voorbeelden van projecten die om diverse invalshoeken vragen. De natuurliefhebber wil immers zo veel mogelijk natuur en rust in een gebied. Terwijl de recreant van een goed ontsloten gebied houdt waar hij heerlijk kan fietsen of wandelen. En als u bijvoorbeeld de overheid vertegenwoordigt zult u bij dit soort ontwikkelopgaven vooral aandacht geven aan de gevolgen van de klimaatverandering.
Klimaatverandering gaat gepaard met extremen. De zomers worden warmer en droger, terwijl de winters strenger en natter worden. Ons landschap is hier niet altijd tegen bestand. Het is belangrijk om in te spelen op de klimaatverandering doordat er buffers gerealiseerd worden om de steeds groter wordende extremen op te vangen. Voorbeelden hiervan zijn:
- Omvormen van homogene (naald)bossen naar gemengde bossen met meer loofhout
- Herstellen van rivier- en beekdalen, zodat er meer water in het gebied vastgehouden kan worden en wateroverlast wordt tegengegaan
- Voorkomen van erosie door hevige regenbuien, aanleg van waterbuffers
- Verbinden van natuurgebieden door het aanleggen van corridors
- Bestrijden van invasieve exoten zoals eikenprocessierups en Japanse duizendknoop
Maatregelen voor de klimaatopgave kunnen overigens ook al op kleine schaal toegepast worden. Het omvormen van bos kan ook kleinschalig worden uitgevoerd. Door het dempen van sloten kan de hydrologie al gedeeltelijk hersteld worden. Een wadi, vijver of poel kan gebruikt worden voor de opvang van regenwater. Door overhoekjes in te zaaien met een bloemenmengsel of door de aanleg van kleine landschapselementen zoals hagen, houtwallen, poelen, hoogstamboomgaarden en bomenrijen. Zo worden gebieden robuuster en wordt de biodiversiteit vergroot. Invasieve exoten zullen dan minder kans krijgen omdat er meer natuurlijke vijanden van deze soorten worden aangetrokken.
Voorbeeldprojecten gebiedsgerichte aanpak
Zaakbegeleiding van piekbelasters
In Nederland krijgen circa 3000 agrarische bedrijven, de zogenaamde piekbelasters, extra financiële steun om hun stikstofuitstoot te verminderen. Ze kunnen kiezen voor verduurzaming, verplaatsing, beëindiging of deelname aan gebiedsprocessen. In Limburg ondersteunen drie zaakbegeleiders van Klement Rentmeesters deze bedrijven. Bedrijven vallen onder de aanpak als ze minimaal 2500 mol stikstofdepositie per jaar veroorzaken binnen 25 km rond hun locatie, vooral in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Zaakbegeleiders helpen vrijblijvend bij het verkennen van opties. Overheden werken samen om een integrale aanpak te waarborgen. Meer informatie op 'Zaakbegeleiding van piekbelasters'.
Corio Glana
Het waterschap Limburg werkt aan het project 'Corio Glana' . Hierbij wordt de Geleenbeek weer teruggebracht in de natuurlijke toestand. Na de Tweede Wereldoorlog heeft de overheid besloten om beken te kanaliseren; rechttrekken van de beek, verharden door middel van beton, overkluizingen en bruggen toe te voegen. Om twee redenen is er gekozen om deze beslissing te nemen. Als eerste heeft dit te maken met het feit dat een beek meandert. Des te meer een beek meandert, des te langer de weg is die het water moet afleggen. Een gevolg hiervan is dat het water langer wordt vastgehouden in het gebied. Lees verder over het project ‘Corio Glana’.
De Sterkselse Aa
Het Groen Ontwikkelfonds Brabant BV (GOB) heeft als doel het volledig realiseren van het Natuurnetwerk Brabant. Met Klement Rentmeesters heeft het GOB verkend hoe intensief samengewerkt kan worden met een aantal marktpartijen om de doelen te realiseren. Lees hier verder.
Drinkwaterleiding WML
WML heeft al lang plannen voor de realisatie van een nieuwe leiding voor drinkwater transport en distributie door het natuurterrein Geleenbeek. Deze plannen raken de landgoederen Hoeve Steenenis en Kasteel Puth. De eigenaren van deze landgoederen zijn in principe bereid om mee te werken aan de aanleg van de nieuwe leiding en aan het vestigen van een recht van opstal mits dit de belangen van de eigenaren en die van de landgoederen niet geschaad worden en mits de eigenaar naar redelijke condities gecompenseerd wordt. Lees verder!
Goede voorbereiding: meer dan het halve werk
Het realiseren van projecten is mensenwerk. Zo veel mensen, zo veel meningen. Tegengestelde belangen leveren in gesprekken met gebruikers vaak spanning op. Dat hoeft helemaal niet erg te zijn, want daardoor worden zaken wel helder. Maar het wordt al minder leuk als partijen niet meer met elkaar in gesprek willen om tot een oplossing te komen. Dan stagneert een project en blijven zaken onnodig hangen.
Dit soort ontwikkelopgaven vragen om een zeer gedegen voorbereiding en daar ontbreekt het u vaak aan. U bent druk met uw andere projecten en een nieuw project er even bij doen kan eigenlijk niet en toch moet het gebeuren. U begint er wel aan, maar al snel komt u tot het inzicht dat de start anders had gemoeten.
Hoe mooi is het als u een adviseur naast u krijgt die u bij dit soort projecten helpt. Die wel de tijd heeft om het project goed voor te bereiden. Die het gebied in gaat om voorbereidende gesprekken met belangrijke stakeholders te hebben. En u gericht verslag uitbrengt zodat u snel tot de kern komt. Kortom: een gedegen inventarisatie maakt van de kansen en knelpunten.
Onze gebiedsgerichte aanpak bewerkstelligt dat we met de partijen in het gebied tot maatwerk in oplossingen en uitvoeringsplannen komen. We gaan in gesprek met de partijen in het gebied en gaan aan de slag om lokale initiatieven van private partijen te stimuleren en te verbinden. De rol van de publieke partij is veelal het stellen van de voorwaarden en aangeven hoe zij kunnen faciliteren.
Ontwikkelopgaven zijn vaak stroperig en stagneren regelmatig omdat ze slecht worden voorbereid. Iedere partij neemt al in het eerste gesprek zijn eigen standpunt in en komt daar niet meer los van. Terwijl standpunten best kunnen veranderen. Het woord zegt het al: als je op een andere plek gaat staan ziet de wereld er immers heel anders uit.
Verbinden, verbeteren en versnellen
Onze aanpak bij een gebiedsgerichte aanpak bestaat uit echte WERKwoorden: verbinden, verbeteren en versnellen. Bij ons begint een dergelijk project met gesprekken met de verschillende belanghebbenden in een gebied. Gewoon aan tafel; 1 op 1 gesprekken. De resultaten leggen we vast in een stakeholderanalyse, waarin we de belangrijke issues en belangen van iedere stakeholder zorgvuldig vastleggen. Ja, dat is de kern van onze aanpak: we brengen de belangen van iedere partij in beeld. Als we die kennen is het makkelijker om vanuit verschillende gezichtspunten naar de opgave te kijken. De vraag is steeds: “hoe kunnen we het in redelijkheid voor iedereen aantrekkelijk maken”?
En nog belangrijker: we maken een inschatting welke partijen mee willen werken aan het project. Is er echt bereidheid, of is er weerstand? En waar bestaat die uit. Door vragen en doorvragen komen we achter de werkelijke belangen van partijen en kunnen we consensus bereiken.
De rentmeester als gebiedsregisseur
Onze rentmeesters opereren vaak als gebiedsregisseur: zij vormen de verbindende schakel tussen de publieke en private partijen. Voor zowel de publieke als de private partijen is er sprake van een gedeeld belang met een gedeelde verantwoordelijkheid met betrekking tot de gebiedsopgave.
Wilt u graag weten hoe we u kunnen helpen met uw ontwikkelopgaven? Bent u nieuwsgierig geworden naar onze gebiedsgerichte aanpak? Laat dan hieronder uw gegevens achter en onze specialist neemt contact met u op.
